မဟာဋီကာ၊ ေဘဒနီဆရာ မွသည္ အ႒ကထာဆရာ၊ဝိပႆနာဂုရုဆီသုိ ့

သထုံ၊ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္ၾကီး ေပဋေကာပေဒသအ႒ကထာနဲ ့ မိလိႏၵပဥွာအ႒ကထာတုိ ့ကုိ ျပဳစုေတာ္

ေတာ္မူခ့ဲေၾကာင္း သိခ့ဲၾကရျပီ။ ဒီက်မ္းေတြကုိ ဘယ္ပုံဘယ္နည္းျပဳစုခ့ဲသလဲဆုိေတာ့ သက္ဆုိင္ရာအ႒ကထာ

က်မ္းကုိ မေရးခင္ မူတည္ထားမယ့္ ပါဠိေတာ္က်မ္းကုိ ႏုတ္လြတ္အာဂုံအရက်က္မွတ္တယ္။ ပါဠိေတာ္က်မ္းကုိ အလြတ္အာဂုံရျပီးေတာ့မွ အ႒ကထာကုိ ဆရာေတာ္ၾကီးေရးေတာ္မူပါတယ္။

အ႒ကထာကုိေရးျပီးတ့ဲအခါမွာလည္း ကုိယ္တုိင္ေရးအ႒ကထာကုိ ေန ့စဥ္ရြတ္အံျပီး ႏုတ္ငုံေဆာင္တယ္။ ၄ ႏွစ္ ၅ ႏွစ္ ႏုတ္ငုံေဆာင္ျပီး ျဖည့္စြက္ျခင္း၊ ျဖဳတ္ပယ္ျခင္းလုပ္ငန္းေတြကုိ လုပ္ေဆာင္ေတာ္မူပါတယ္။  (ရဟႏ ၱာႏွင့္

ပုဂၢဳိလ္ထူး)

ဒီလုိေျပာလုိ ့ ဆုိင္ရာပါဠိေတာ္နဲ ့ အ႒ကထာကုိသာ အလြတ္က်က္မွတ္ျခင္း၊ ႏုတ္တက္ရျပီးသားစာေတြကုိ ေန ့

စဥ္ရြတ္ဆုိျခင္း ျပဳလုပ္တယ္လုိ ့ အမွတ္မမွားေစခ်င္ဘူး။ ဆရာေတာ္ၾကီးဟာ ပိဋကတ္သုံးပုံကုိ အလွည့္က်ရြတ္

ဆုိျပီး ေန ့စဥ္ဘုရားဝတ္တက္တယ္လုိ ့သိရပါတယ္။ 

ဓမၼာစရိယဦးေဌးလႈိင္က "ဆရာေတာ္ၾကီးဟာ လူမသိတ့ဲ တိပိဋကဓရ"…..တ့ဲ။ (ရဟႏ ၱာႏွင့္ပုဂၢဳိလ္ထူး)

သထုံ၊ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္အေပၚ အဲဒီေခတ္ထင္ရွားခ့ဲတ့ဲ လယ္တီဆရာေတာ္၊ မဟာဝိသုဒၶါရုံ

 ေရႊက်င္သာသနာပုိင္ဆရာေတာ္တုိ ့ျပဳစုေရးသားခ့ဲတ့ဲက်မ္းစာေတြက တနည္းနည္းနဲ ့သက္ေရာက္မႈရွိခ့ဲ သလားလုိ ့ ေစာေၾကာမိတယ္။ နည္းနည္းေလ့လာၾကည့္ရေအာင္….။

လယ္တီဆရာေတာ္ၾကီးက  ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၄၆ ဖြား (ျမန္မာႏွစ္ ၁၂ဝ၈)၊ မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္က ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၃၈

(ျမန္မာႏွစ္ ၁၂ဝဝ ျပည့္) ဖြားျဖစ္ပါတယ္။ သထုံ၊ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္က ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၆၉

(ျမန္မာႏွစ္ ၁၂၃ဝ ျပည့္) ဖြားဆုိေတာ့ သက္ေတာ္အားျဖင့္လယ္တီဆရာေတာ္ေအာက္ ၂၃ ႏွစ္၊မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္

ေအာက္ ၃၁ ႏွစ္ ငယ္တယ္။

မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္က ပုဂံမင္း၊ မင္းတုန္းမင္းတုိ ့ရ့ဲဆရာ သီးလုံးဆရာေတာ္ရ့ဲတပည့္ျဖစ္တ့ဲ ဝက္လက္ျမဳိ ့

အေနာက္ဘက္ မဟာဗုိလ္ေတာရဆရာေတာ္ရဲ ့ တပည့္ျဖစ္ခ့ဲတယ္။ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္က သီးလုံးဆရာေတာ္တပည့္ေတြျဖစ္ၾကတ့ဲ မင္းကြန္းေတာင္ရုိး ဦးပုညၾကီးေတာင္ေခၚ ေတာင္ေပၚၾကီးေက်ာင္းတုိက္ သုံးဂုိဏ္းခ်ဳပ္ဆရာေတာ္ ဦးရာဇိႏၵ၊ မင္းကြန္းအလယ္ေတာရဆရာေတာ္ ဦးမဥၹဴသာရတုိ ့ရ့ဲ တပည့္ျဖစ္လုိ ့ "သီးလုံးဆရာေတာ္အဆက္အႏြယ္ခ်င္းတူတယ္"လုိ ့ ေလ့လာေတြ ့ရွိရပါတယ္။

 

လယ္တီဆရာေတာ္ရ့ဲစာေပနဲ ့ပတ္သက္လုိ ့ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္မွာ ရည္မွန္းခ်က္တခုျဖစ္ေပၚခ့ဲတယ္။

"စာခ်ဘုန္းၾကီးဦးနာရဒ၏သတင္းသည္ စစ္ကုိင္း ၊ မင္းကြန္းေတာင္ရုိးတခြင္၌ ပ်ံ ့လြင့္စျပဳေန၏။ ထုိအခ်ိန္ကား လယ္တီဆရာေတာ္၏"မဟာဋီကာ"ဂယက္ထခ်ိန္ျဖစ္၍ "ငါသာဆုိလွ်င္ အ႒ကထာပဲေရးမယ္"ဟု အားက်မခံ အၾကံေပၚကာ "ေပဋေကာပေဒသပါဠိေတာ္"အဖြင့္ "အ႒ကထာ"ေရးရန္ စီစဥ္လ်ာထားလ်က္ရွိသည္"

(ရဟႏ ၱာႏွင့္ပုဂၢဳိလ္ထူး)

ဗုဒၶစာေပရဲ့ အစီအစဥ္မွာ (၁) ပါဠိေတာ္ (၂) အ႒ကထာ (၃) ဋီကာ-လုိ ့ ၃ မ်ဳိးရွိပါတယ္။ ဗုဒၶစကားကုိ ပါဠိေတာ္လုိ ့

သတ္မွတ္ျပီး ပါဠိေတာ္ကုိ အ႒ကထာကရွင္းျပတယ္။ အ႒ကထာစကားကုိ ဋီကာက ရွင္းျပတယ္။

ျမန္မာႏွစ္ ၁၂၅၉ (ခရစ္ႏွစ္ ၁၈၉၇) မွာျပီးစီးတ့ဲလယ္တီဆရာေတာ္ရ့ဲပရမတၳဒီပနီမဟာဋီကာက်မ္းက

သီဟုိဠ္ကၽြန္းသားဆရာေတာ္တပါးရ့ဲ အဘိဓမၼတၳသဂၤဟ႒ကထာအဖြင့္ ဋီကာေက်ာ္က်မ္းနဲ ့ ျမန္မာျပည္သား

အရွင္အရိယဝံသရဲ့ မဏိမဥၹဴက်မ္းေတြကုိပယ္ပယ္နယ္နယ္ေဝဖန္ထားတဲ့ က်မ္းတေစာင္ျဖစ္လုိ ့ ပညာရွင္ေလာကကုိ သိမ့္သိမ့္တုန္ေစခ့ဲတယ္။

လယ္တီဆရာေတာ္ရ့ဲ ပရမတၳဒီပနီမဟာဋီကာေအာင္ျမင္မႈအရွိန္အဝါၾသဇာဓာတ္ခုိက္လုိ ့မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာ

ေတာ္ေလာင္းလ်ာ ဦးနာရဒဟာ အ႒ကထာက်မ္းျပဳဖုိ ့ဆႏၵျဖစ္ေပၚလာရပါေတာ့တယ္။

ဒုတိယေျမာက္ေရႊက်င္သာသနာပုိင္ မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္ရ့ဲ "ပရမတၳသရူပေဘဒနီက်မ္း"ၾကီး ၂ ေစာင္တြဲဟာ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္အေပၚ အေတာ္ေက်းဇူးျပဳတာေတြ ့ရတယ္။ ပန္းကုံးက်မ္းျပဳဆရာေတာ္အရွင္ကုမာ

ရ ေရးသားျပဳစုတ့ဲ "ဝိသုဒၶါရုံေျမာင္းျမဆရာေတာ္ႏွင့္ ဗုဒၶျမတ္စြာသာသနာ" ဆုိတ့ဲစာအုပ္မွာ ေျမာင္းျမဆရာေတာ္

ရ့ဲ ၾသဝါဒတခုအရ ပရမတၳသရူပေဘဒနီက်မ္းနဲ ့ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္ ဘယ္လုိဆက္စပ္သလဲဆုိတာ ေဖာ္ျပပါရွိတယ္။ မူရင္းအတုိင္း ကူးယူေဖာ္ျပပါရေစ……..။

"မၾကာခင္ကမွပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားၾကတ့ဲ မဟာျမဳိင္ဆရာေတာ္၊ ကမာဝက္ဆရာေတာ္ ဒီပုဂၢဳိလ္ေတြလဲပဲ  မဟာျမဳိင္ဆရာေတာ္ဆုိတာလဲပဲ တပည့္ေတာ္ဓာတ္သိပဲ၊ ပညာေရးမွာ ထိတ္ထိတ္ၾကဲပဲ။ တကယ္ေတာ္တ့ဲပုဂၢဳိလ္

တစ္ပါးပါပဲ၊ သတၱိဗ်တၱိလဲရွိတယ္။

သူေျပာသြားတာေပါ့။  အခုမင္းကြန္းဆရာေတာ္နည္းေတြဆုိျပီးေတာ့ ကမၼ႒ာန္းနည္းေတြေပးေနၾကတယ္။ မဟာျမဳိင္ဆရာေတာ္ သူငယ္ငယ္တုန္းက ဒီကေနျပီးေတာ့ သူထြက္သြားတယ္။ ဗဟုသုတအလုိ ့ငွါ သူလုိက္ရွာတယ္၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီး တရားေဟာတ့ဲေနရာ ေရာက္သြားတယ္တ့ဲ၊ သူ ့ဆြမ္းသူခံစားျပီးေတာ့ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီးတရား နာေနတာပဲ၊ နာေနရာကေန မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီးက ဝိသုဒၶိမဂ္အ႒ကထာလာ

တ့ဲဟာေတြ ရြတ္ဖတ္ရြတ္ဖတ္ျပီးေတာ့ (ပရမတၳသရူပေဘဒနီအာေဘာ္အတုိင္း) ေဟာေဟာေနတယ္တ့ဲ။ ေနက္တစ္ေန ့အခ်ိန္မွာ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီး(ဆီ) သူဝင္သြားတယ္တ့ဲ၊ "ဆရာေတာ္ဘုရား၊ ပရမတၳသရူပေဘဒနီစာအုပ္ၾကီး ၾကည့္ဖူးပါသလား"လုိ ့ ေမးတယ္တ့ဲ။ "ဒုတိယတစ္အုပ္လုံးရတယ္"လုိ ့ေျပာ

လုိက္တယ္တ့ဲ။

ၾကည့္၊ ဟုိ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ ခု-ခု မင္းကြန္းနည္းေပါ့ေလ၊ ျမန္မာျပည္ျပေနတ့ဲဟာေတြ၊ အဲဒီဆရာေတာ္က ေျပာလုိက္တယ္တ့ဲ၊ "ပရမတၱသရူပေဘဒနီဒုတိယတစ္အုပ္လုံး ရတယ္" လုိ ့၊ ေအာ္- ဒါေၾကာင့္မုိ ့ ဝိသုဒၶိမဂ္ဟာေတြ ရြတ္ရြတ္ျပျပီးေတာ့ ဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္ဘုရားအယူအဆအတုိင္း ရွင္းျပေနတာပဲလုိ ့ သူထင္ခ့ဲတယ္တ့ဲ။

ေဟာ-ဒီဒကာ ခင္ေမာင္ေပါ့ေလ၊ မႏွစ္က (တပည့္ေတာ္က တစ္ႏွစ္ျခားသြားျပီ။) တပည့္ေတာ္မလာဘူး၊ ေနာက္တစ္ႏွစ္ျခားက တပည့္ေတာ္တုိ ့စပ္မိလုိ ့ေျပာၾကတယ္၊ သူကုိယ္တုိင္ေလွ်ာက္ဖူးပါတယ္တ့ဲ၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီးကုိ သထုံမွာေနတုန္းက "ဆရာေတာ္ဘုရား---ဒီကမၼ႒ာန္းနည္းေတြ ဘယ္ကရသလဲ"

 လုိ ့၊ "ပရမတၳသရူပေဘဒနီက သဲလြန္စရတယ္ကြဲ ့"လုိ ့ေျပာတယ္တ့ဲ၊ "လုပ္ပုံလုပ္နည္းေတြေကာ ဘုရား"လုိ ့ ေျပာေတာ့ "စ်ာန္ခန္းပါတယ္ကြဲ ့"လုိ ့ေျပာတယ္တ့ဲ။

ပရမတၳသရူပေဘဒနီဆုိတာ ဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္ၾကီး ၇-ဝါရကေရးခ့ဲတ့ဲ ပရမတၳသရူပေဘဒနီပဲ၊ အဲဒီနည္းေတြသာ ၾကည့္ေတာ့၊ မင္းကြန္းဆရာေတာ္ၾကီးကုိ မဟာျမဳိင္ဆရာေတာ္ကလည္း ေလွ်ာက္ဖူးတယ္၊ အခု လူထြက္ေနတ့ဲ ဒကာ ခင္ေမာင္၊ သူကလည္း ေလွ်ာက္ဖူးတယ္တ့ဲ၊ သူကလည္း အဲဒီအားထုတ္ဖူးတာကုိး၊ ေမးၾကည့္ေတာ့ "ပရမတၳသရူပေဘဒနီက သဲလြန္စရတယ္ကြဲ ့"တ့ဲ၊ လုပ္ပုံလုပ္နည္းေတြေကာဘုရားဆုိေတာ့ လုပ္ပုံလုပ္နည္းေတြ စ်ာန္ခန္းပါတယ္ကြဲ ့"လုိ ့ေျပာလုိက္တယ္တ့ဲ။ ဒီေတာ့ မဟာျမဳိင္ဆရာေတာ္ေျပာတာနဲ ့ ထပ္တူထပ္မွ်ျဖစ္ေနတယ္

၊ အခု သမထ ဝိပႆနာနည္းေတြ ထပ္တူထပ္မွ် ျဖစ္ေနတယ္တ့ဲ။"

ဒီကုိးကားခ်က္ဟာ ေရႊက်င္သာသနာပုိင္ ဝိသုဒၶါရုံေျမာင္းျမဆရာေတာ္ (၁၂၅ဝ-၁၃၃၇) ရ့ဲ ၾသဝါဒမိန္ ့ခြန္းေတာ္

 ျဖစ္ပါတယ္။ ဆုိလုိရင္းက မင္းကြန္းဆရာေတာ္ဟာ မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္ရ့ဲ ပရမတၳသရူပေဘဒနီဒုတိယအုပ္ ကုိ အလြတ္အာဂုံေဆာင္ႏုိင္တယ္၊ ကမၼ႒န္းနည္းနဲ ့ လက္ေတြ ့လုပ္နည္းကားေတြကုိ ပရမတၳသရူပေဘဒနီက ရတယ္၊

 ဒီေတာ့ လက္ေတြ ့လုပ္ေနတ့ဲကမၼ႒ာန္းတရားနဲ ့ ပရမတၳသရူပေဘဒနီမွာပါတ့ဲနည္းေတြဟာ ထပ္တူထပ္မွ်ျဖစ္ေနတယ္ လုိ ့မိန္ ့ေတာ္မူသြားတာပါပဲ…..။

သထုံ၊ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္ဟာ လယ္တီဆရာေတာ္ရ့ဲ ပရမတၳဒီပနီမဟာဋီကာကုိ အတုယူအားက်ျပီး

 ေပဋေကာပေဒသအ႒ကထာ၊ မိလိႏၵပဥွာအ႒ကထာဆရာျဖစ္ေအာင္ ၾကဳိးစားတက္လွမ္းခ့ဲတယ္။ 

မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္ရ့ဲ ပရမတၳသရူပေဘဒနီဒုတိယအုပ္ကုိ အေျခခံျပီး ကမၼ႒ာန္းတရားလက္ေတြ ့အားထုတ္

ေလ့က်င့္ဖုိ ့ သဲလြန္စနည္းစနစ္ေတြ ေျခရာေကာက္ႏုိင္ခ့ဲတယ္။ မဟာသတိပ႒ာန္သုတၱန္မွာလမ္းညႊန္ထားတာ

ေတြနဲ ့ အခ်ဳိးက်က်ေရာသမေမႊစပ္ျပီး အက်ဳိးရလဒ္ကုိ ကုိယ္တုိင္လည္းသုံးစြဲ၊ သူတပါးကုိလည္း လက္ဆင့္ကမ္းႏုိင္တ့ဲ ဝိပႆနာဂုရုဆရာေတာ္ျဖစ္လာပါတယ္။ ဒါေတြဟာ မဟာဝိသုဒၶါရုံဆရာေတာ္၊ လယ္တီဆရာေတာ္မ်ားနဲ ့ သထုံ၊ မင္းကြန္းေဇတဝန္ဆရာေတာ္တုိ ့ရ့ဲ (အဓိကအားျဖင့္စာေပမွတဆင့္)ဆက္စပ္မႈကုိ ေလ့လာေတြ ့ရွိျခင္းျဖစ္ပါတယ္။ 

ပုဂၢဳိလ္ခ်င္းဆက္စပ္မႈကုိေတာ့ မေတြ ့ရွိရေသးပါဘူး……..။

အမရဒီပ

ဇူလုိင္ ၁ဝ၊ ၂ဝ၁၂